Ellinistiki Mikrasia / Ελληνιστική Μικρασία. Από το Αιγαίο ως τον Καύκασο

Απελευθέρωση από τον περσικό ζυγό για τους μεν, αλλαγή κυριαρχίας για τους δε: Οι κατακτήσεις του Αλεξάνδρου άλλαξαν ριζικά την πολιτική κατάσταση στη Μικρά Ασία από το 334 π.Χ. Η δημιουργία καινούριων κρατών μετά το θάνατο του, η ανάδυση εξελληνισμένων βασιλείων στο Βορρά και στην Ανατολή, η διατήρηση της ανεξαρτησίας ορισμένων πόλεων και οι επιδρομές Γαλατών δημιουργούν ένα πλαίσιο στο οποίο ο πόλεμος μοιάζει πανταχού παρών. Αλλά οι πολιτικές ανακατατάξεις δε σημαίνουν το τέλος της πόλης-κράτους, η οποία κατορθώνει τις πιο πολλές φορές να βρει τη θέση της στο πλαίσιο των ελληνιστικών βασιλείων: το μοντέλο αυτό διατηρεί τη γοητεία του, με αποτέλεσμα πολλές κοινότητες να επιδιώκουν να αποκτήσουν το προνομιακό status της πόλεως. Η ανάμειξη της Ρώμης στις υποθέσεις της Μικράς Ασίας στις αρχές του 2ου αιώνα άλλαξε ακόμα μία φορά την κατάσταση. Ο κύκλος της εκμετάλλευσης που ανοίγεται μετά τη δημιουργία της επαρχίας της Ασίας συνεπάγεται βία δίχως τέλος (Μιθριδατικοί πόλεμοι) που αφήνει τις πόλεις αποδυναμωμένες την παραμονή της ναυμαχίας του Ακτίου (31 π.Χ.).