Choros kai chronos / Χώρος και χρόνος

Ο μύθος υπήρξε η πρώτη μορφή «κοσμοθεωρίας». Στο ανιμιστικό σύμπαν των πρωτόγονων λαών, ανθρωπόμορφα όντα καθόριζαν τα φυσικά φαινόμενα και τη μοίρα των ανθρώπων. Υπερβαίνοντας τις ανιμιστικές κοσμογονίες, οι προσωκρατικοί επιχείρησαν να ερμηνεύσουν τα φυσικά φαινόμενα με φυσικά αίτια. Οι φυσιοκρατικές κοσμολογίες τους αποτέλεσαν την ιστορική-διαλεκτική άρνηση των αρχέγονων κοσμογονιών.
Έπειτα από δύο χιλιάδες χρόνια περίπου, είχε έρθει η ώρα της επιστήμης, η οποία, με τη σειρά της, αποτέλεσε τη διαλεκτική άρνηση και υπέρβαση των ορθολογικών κοσμολογιών και γενικότερα της φιλοσοφίας.
Με αφετηρία τη μακροσκοπική εποπτεία και την πράξη, η επιστήμη συγκρότησε ένα σώμα γνώσεων με συγκεκριμένο περιεχόμενο, με ποιοτικά χαρακτηριστικά και με ποσοτικές σχέσεις. Η επιστήμη, μορφή κοινωνικής πρακτικής, διαδικασία χωρίς τέλος, είναι κατεξοχήν ιστορική επιστήμη: από το μακρόκοσμο στο άτομο και στο μόριο, στα μικροσωμάτια, στον ατομικό πυρήνα και, σήμερα, στο υποκβαντικό επίπεδο. Από την άλλη: μεγάκοσμος, αστέρες, πλανητικά συστήματα, γαλαξίες, σμήνη γαλαξιών, τεράστιες συσσωρεύσεις ύλης, σχηματισμοί μήκους δισεκατομμυρίων ετών φωτός. Ύλη: ανεξάντλητη σε έκταση καΙ σε βάθος. Χωρίς αρχή και χωρίς τέλος.
Απειρότητα της Ύλης στο χώρο και στο χρόνο. Θέση σύμφωνη με την επιστημονική γνώση. Θέση μη αποδείξιμη. Αλλά γιατί η ύλη και όχι το τίποτα; Η αντικειμενικότητα και η αυθυπαρξία της ύλης είναι αρχές (principes). Ως αρχές, τίθενται. Δεν αποδεικνύονται. Αλλά: Ι) Συνάγονται ως η γενίκευση και η θεωρητική υπέρβαση της εμπειρίας, και 2) είναι οι μόνες οι οποίες δεν οδηγούν σε αντιφάσεις. Το αριστοτελικό «θαυμάζειν» έχει ικανοποιηθεί; Αν ναι, τότε ο άνθρωπος έχει συλλάβει το άπειρο. Όπερ άτοπον!

Pages:  320

ISBN: 9789605051112